Nòstras setmanas sens La Setmana
E ben òc es desapareguda...
aqueste article se trapa tanben sul Jornalet
Qual a tuat la Setmana e perque ?
Es amb tristessa e amarum qu’ai apresa la mòrt de la societat Vistedit, es a dire de la Setmana, e de las revistas Plumalhon e Papagai. Amb elis es la premsa papièr en occitan, pels adults e pels mainatges, que desapareis… La Setmana acompanhèt mon camin dins l’occitanisme : me balhava dins la lenga d’informacions que trobavi pas endacòm mai, me permetiá tanben, quora zo voliái, d’exprimir liurament mon vejaire. Me ramenti tanben amb tendresa e un chic de nostalgia l’abonament de mon filh a Plumalhon, quora èra en Calandreta a Mureth e Lemòtges... I pòdi pas creire, tant la causa me sembla grèva e desesperanta. Pòdi pas creire tanpauc que ne pòt surtir quicòm de bon, amai de melhor per la lenga e la cultura occitanas.
Es çò pr’aquò que semblava dire, al mes de mai passat, dins una terribla lenga de fusta e en francés, lo comunicat de l’Ofici public de la Lenga Occitana (vaquí sul site de l’Ofici) per justificar sa decision de pas mai ajudar Plumalhon e Papagai ; e aquò èra una condamnacion a mòrt, amai se l’Ofici se disiá dispausat a far una excepcion per una eventuala ajuda a La Setmana. Mas a l’evidéncia La Setmana es partida al cementèri amb las autras doas. Dins una pròsa d’estile administratiu, l'Ofici respond negativament a la demanda formulada dins lo nº 1101 de La Setmana de cambiar sa decision letala e reprocha a la pichona còla de Vistedit (sonque doas personas a la fin se m’enganni pas), de pas aver saput se bolegar dins lo sens qu’auriá volgut l’Ofici per tocar mai de legeires e èsser mens deficitaris (se parla de « manca de reactivitat », o de reaccions tardièras, de preconisacions non seguidas, d’« estrategia comerciala... », etc.). Mas tot aquò demora completament opac per ièu e, çò me pensi, per la màger part dels legeires de basa de la Setmana. Çò que vesèm solament es la disparicion de l’unica rendetz-vos setmanièr possible amb l’actualitat d’Occitania e d’endacòm mai, en occitan e sus papièr. Soi fòrça impliquat dins la publicacion en linha, mas lo papièr deuriá poder çaquelà demorar : la sola preséncia fisica de numeròs de La Setmana dins de librarias, de bibliotècas, d’escòlas e tant d’autres luòcs portava de monde a legir e escriure l’occitan que jamai ne’n aurian aguda l’idéia se La Setmana foguèt venguda un jornal exclusivament en linha.
L’argument de Vistedit, dins l’anoncia de sa disparicion, « que seriá estat mai aisit de tornar bastir quicòm de nòu sus d’unas basas ancianas, amb l’experiéncia de mai de vint ans dins lo domeni de l’edicion de premsa », sembla rasonable, e lo biais causit de se justificar per l’Ofici, una mena de retorica de licenciment amb un fum de josentenduts qu’avèm pas los mejans d’entendre, daissa augurar lo piètge per las accions a venir d’aquesta institucion publica en carga de la lenga occitana. Aqueste comunicat de Vistedit, del 18 de julhet, se trapa sul Jornalet e tanben sus la pagina facebook de La Setmana, que lo quite site de la revista es ara tampat : ai quitament pas pogut legir l’editorial post-mortem d’Andriu de Gavaudan. E aqueste site tanben es una gròssa perdia per nosautres.
Farai pas cap aquí d’analisa critica sus aquelas vint-e-tres annadas de trabalh intensiu dels jornalistas e collaborators de La Setmana, vòli dire sus las formas e suls contenguts, nimai sus la lenga (a ièu la preséncia fòrta del gascon m’agradava, mas farèm lo bilanç un autre còp...) perque dins aquesta situacion seriá completament indecent. Çò que m’importa d’exprimir es mon incompreension e ma colèra : La Setmana es mòrta e es estada ajudada a morir per los responsables occitanistas en carga d’ora endavant de la lenga e los cal s'exprimir clarament sul sicut e sul perque del cossí.
Ai recebut tanben, me pensi coma un fum d’autres, per la pòsta electronica, lo messatge del 19 de julhet de Brigitte Bouncer, « geranta » de Vistedit, una pagina autobiografica en francés sus son trabalh de vint-e-un ans a la revista e sus sos ligams personals amb l’occitan (la se trapa sus la pagina facebook de La Setmana, qu’es tot çò que nos demora del jornal). Aquesta femna, que coneissi pas personalament, explica que, filha d’un Kabile que l’i aviá pas apresa sa lenga, se trobèt un pauc per astre, a trabalhar per e amb l’occitan, lenga que coneissiá pas gaire a la debuta. Nos ditz tanben son amarum, plan legitim… E acaba per doas frasas que me faguèron bravament soscar. Ditz (reviri en òc) : « sabi que vau encara far viure aquesta lenga occitana pel biais de la dança tradicionala, que m’apassiona e del cant que m’agrada escotar. L’escriure e la parlar me sarà, me pensi, malaisit ». Se aguèsse trabalhat per una revista francesa, plan segur, aquesta darrièra frasa auriá pas brica agut de sens, perque, amai al cap de totas la desillusions editorialas, la lengua s’impausa a cada minuta e digus pòt pas se pagar lo luxe de la parlar pas, o alara li cal emigrar… L’occitan el, se pòt tranquilament decidir de lo parlar pas mai sens cap de problema de comunicacion. Es una lenga que cal voler far viure per l’escriure e la parlar. Amai sufís pas de zo voler, cal trobar d’interlocutors e de legeires e ai l’impression qu’aquò ven cada jorn mai malaisit, subretot per parlar, que lo silenci nos espera, enfin lo silenci dins aquesta lenga, que de tot biais, lo francés pren quasiment tota la plaça, amai dels escambis entre occitanistas. Aquò zo cal dire tanben, vist qu’es la vertat. Lo militantisme occitanista en francés m’a totjorn fach pietat. Mas alara perque s’obstinar a parlar occitan ? Ben, en primièr perqué nos far plaser de zo far, un plaser de tissar de relacions dins aquesta lenga, perque se parla pas una lenga per la parlar, se la parla amb d’autres per fargar amassa un malhum de relacions qu’an aquesta especificitat d’èsser, almens per una part, dins aquesta lenga, e que forçadament mobiliza una cultura que se pòt pas fondre e confondre, del quite fach del medium lingüistic, amb una autra. Es aquò lo plaser d’escambiar dins una lenga, lo plaser de mobilizar, d’entretener e d’inventar una o maites cultura(s) sociala(s) presa(s) dins aquesta lenga. Ma, per nosautres occitanofòns, es qu’aquò es encara possible ? O sèm arrivats al punt ont se parla encara (un pauc) de la lenga sens (quasiment) pas mai la parlar ?
Joan Pèire Cavalièr