Letra dubèrta a l'IEO suls cercles occitan
Sergi Granièr me fa passar aquèl tèxte ont pausa de questions sus la politica de l'IEO a prepaus des Cercles Occitans. Personalament, soi pas brica assabentat sul sicut, mas plan segur aquela letra s'amerita una lectura atentiva e una brava discussion.
JP C
Letra dubèrta a l'IEO
Pel primièr còp dempuèi de desenats d'annadas, ven d’aparéisser publicament dins l’IEO la question dels Cercles Occitans. Es dins un pichòt tèxte del CA titolat Accion culturala : la plaça dels Cercles Occitans, publicat dins Occitans ! (n° 120 de genièr-març de 2007, p. 20).
Lo CA actual de l’IEO fa un trabalh gròs per pensar e organizar d’accions fòrça importantas, e las mena d’un biais que tròbi remirable. Aquò explica que s’èra pas encara preocupat dels Cercles Occitans. (Quand los evoquèron a l’AG de Bordèu, semblèt que degun coneissiá res d’aquò, mentre que son …una creacion de l’IEO !). Explica que sortisca ara un tèxte que manca l’embuc.
1) Anóncia que vòl sometre a l’AG venenta (dins un mes !), una « Carta a segre pels Cercles Occitans ». Tracta dels Cercles Occitans d’un biais purament formalista. Definís tres nivèls de « ligason » dels Cercles Occitans amb las Seccions Departamentalas o Regionalas de l’IEO coma ligasons formalas, « administrativas », per èsser « reconeguts ».
è Aquò’s important, mas a pas de sens se òm comença pas per saber lo perqué dels Cercles, la foncion qu’es o que deu èsser la dels Cercles Occitans. D’aquò, ne parla pas brica. Parla pas tanpauc d’una ligason organica entre Cercles e subdivisions territorialas de l’IEO per la coordinacion del trabalh e l’avançada de l’occitanisme.
Parla de la part dels Cercles « d’engatjaments a seguir un certan nombre de règlas de foncionament », e coma « règlas de foncionament », entend... las divèrsas possibilitats d’adesion a l’IEO !!!
A l’invèrsa, evòca pas res del ròtle de las Seccions Departamentalas o Regionalas de l’IEO a respècte dels Cercles.
Pas res tanpauc suls trabalhs especifics respectius dels uns e dels autres, ni sus lors relacions.
2) Passa per malha que la creacion dels Cercles Occitans es una accion de l’IEO. Es l’IEO que lancèt la creacion dels Cercles Occitans bèl temps fa. Es l’IEO qu’elaborèt per aquò d’estatuts modèls de « Cercles Occitans locals afiliats a l’IEO ». Aqueles estatuts, son demorats los de fòrça Cercles Occitans creats d’aquel temps.
Es curiós de veire lo CA parlar d’un « objectiu d’estructuracion » sens faire la critica del modèl d’estatuts elaborat per l’IEO meteis, e solament en se referissent a una « carta dels Cercles Occitans de l’IEO 31 » (!!!), fòrça bona probable, o volèm ben creire, mas que degun sap pas cossí foguèt elaborada, ni, subretot, dins quina tòca. Es la tòca que dona lo sens de çò qu’òm fa, tèxtes organizacionals compreses.
è Rapèla pas dins quina tòca l’IEO creèt los Cercles Occitans.
èDona pas cap de bilanç de l’accion « Cercles Occitans » de l’IEO. Se demanda pas dins quina mesura es estada menada e sa tòca atenguda, ni subretot lo perqué del bilanç que se’n pòt faire.
è Se demanda pas tanpauc quina es l’importància actuala de la tòca qu’agèt l’IEO en creant los Cercles, ni, subretot, se la cal abandonar, o tornar prene, o adaptar, e de quin biais.
3) Pausa pas aquelas questions perque implican de pausar tanben la question del ròtle de las Seccions territorialas de l’IEO.
· Per exemple : es qu’una Seccion Departamentala de l’IEO a la tòca e lo foncionament d’una sòrta de « supèr Cercle Occitan » – o es quicòm mai, amb una tòca, una foncion e un trabalh autres ?
· O encara : dins lo cas que los Cercles Occitans auràn totes lors membres sòcis de l’IEO, i aurà pas pus de rason que sián en defòra de l’IEO. Mena tot dreit a ne faire de « Seccions Localas de l’IEO ». L’IEO acabariá atal de se motlar sus las estructuras de l’Estat francés, coma comencèt d’o faire en s’estructurant en IEO nacional, Seccions Departamentalas e Seccions Regionalas quand se creèron las Regions, completadas ara per las Seccions Localas, aicestas correspondent segon los cases a las Comunas, a las Comunitats de Comunas o a las Comunitats d’Aglomeracions (o als païses…).
Aquò demandariá evidentament de definir los ròtles respectius de las Seccions Regionalas, Departamentalas e Localas de l’IEO.
è Òm se poiriá demandar, per ex., se las Seccions Departamentalas de l’IEO devon venir las federacions de las Seccions Localas del departament. Amb, entre d’autras consequéncias possiblas, per ex., las sesilhas del CA de la Seccion Departamentala alternativament als quatre cantons del departament ; una reparticion geograficament contrarotlada de sas activitats ; la reparticion geografica de sas ressorsas financièras ; una presidéncia alternativas ; etc.
è Cal metre los uèlhs en fàcia dels traucs : de las questions que se devon pausar depend non pas la question formala de la ligason « administrativa » entre Cercles e divisions territorialas de l’IEO, e encara mens una « luta de poder » entre eles – mas, en realitat, tot bèl primièr :
· la clarificacion del ròtle, e de l’IEO, e dels mejans organizacionals e umans que se dona.
· E, mai que tot : l’ambicion qu’òm se dona sus la plaça e lo ròtle de las organizacions occitanistas generalistas dins la societat, e sus las avançadas possiblas de l’occitanisme sul territòri.
La votason anonciada evita aquelas questions fondamentalas e dona pas ni las donadas ni lo temps necessaris per la reflexion, la concertacion e las proposicions. Pasmens, es pas a causa d’una urgéncia indefugibla. Se s’ocupar dels Cercles Occitans èra tant urgent qu’aquò, òm se’n seriá avisat abans, dempuèi d’annadas qu’aquò dura.
Tractar aquela question coma un punt de detalh sens importància, lèu fait, d’un biais formalista, es irresponsable. I a benlèu pas de question mai importanta, subretot a l’ora d’ara.
4) Pensa pas tanpauc a recampar o provocar la reflexion dels Cercles Occitans sus lor experiéncia e sus l’organizacion de lors trabalhs e de lors ligams amb l’IEO.
Pasmens, los animators de Cercles Occitans fan un trabalh occitanista sovent dempuèi d’annadas, sus de terrens e dins de condicions fòrça variadas. Cossí se pòt pensar qu’i a pas quicòm a ganhar de recampar e confrontar aquelas experiéncias ? Cossí pensar que conéisser aquelas experiéncias a pas res a veire amb l’estructuracion de l’IEO meteis e amb una organizacion de las relacions autras que purament formalas ?
Aquelas doas darrièras mancas (3 e 4) son tant mai inacceptablas qu’ara Internet facilita formidablament los escambis de documentacions e d’idèas. Una elaboracion fòrça mai collectiva de las reflexions e de las proposicions es possibla.
Es necessària abans una AG ont en qualques oras cal reglar un fum de causas e es pas possible d’arribar a de decisions vertadièrament collectivas e vertadièrament maduras, se son pas preparadas aperabans per una reflexion e d’escambis amb totas las donadas e documentacions utilas.
* * *
Ma conclusion personala es la seguenta :
A) Lo tèxte del CA, en se preocupant exclusivament de definir las condicions formalas que deu complir un Cercle per èsser « reconegut » per l’IEO, sembla que manifesta una actitud « d’associacion » dins lo sens marrit del mot. Es a dire amb un fons de susceptibilitat e d’autoritarisme « associatiu ».
Aquò tomba a costat. Per tres rasons :
1. L’IEO es una associacion militanta. Çò que compta per el es pas la « susceptibilitat » formala de « l’associacion IEO », es la montada de l’occitanisme dins la societat.
2. Après la guèrra e abans que creèsse los Cercles Occitans, l’IEO aviá una sòrta « d’exclusivitat » de l’occitanisme. L’IEO èra la sola associacion occitanista (amb lo felibritge, que comptava pas gaire fòra Provença).
Aquò’s finit. I a ara un fum d’associacions e de gropaments d’associacions occitanistas exteriors a l’IEO. Empacha pas que trabalhan ensemble per l’occitan, cadun amb son ròtle pròpri.
3. Un Cercle Occitan fa un trabalh occitanista o o fa pas. Se o fa, de qué càmbia per el d’èsser pas « reconegut » per l’IEO ???
Li va faire téner mens de taulièrs occitans ? Li van refusar de libres e de disques occitans per vendre ? Lo van empachar de faire de corses publics d’occitan ? D’organizar de conferéncias en o sus l’occitan ? De difusar las informacions occitanas de tota sòrta, soscripcions, etc. ? De se crebar per organizar d’espectacles de teatre, de cançons, de contes ? De signaturas de libres o disques occitans ? De rescontres occitans ? D’estudiar e metre en valor la literatura e la cultura occitanas de sa zòna ? De montar de ceremoniás per celebrar de personatges, d’òbras o d’eveniments occitans (de sa zòna o pas) ? De recuperar e metre en valor l’accion occitanista que se menèt dins sa zòna al sègle XIX ? D’ajudar d’autras associacions occitanistas de sa zòna (e d’en defòra) o de participar a lor popularizacion (associacions especializadas, elas, per ex. dins la ràdio, l’ensenhament public o de Calandreta, los rescontres e estagis, etc.) ? De participar e d’apelar a las accions occitanistas montadas en defòra de sa zòna (EOE, UOE, estagis, rescontres e manifestacions divèrsas) ? D’organizar de demarchas amb los organismes publics e de rasals de relacions dins lo public e dins las associacions culturalas o professionalas de sa zòna per montar la maionesa e faire tot çò mencionat çai-sus en collaboracion amb elas, per faire sortir l’occitanisme del ghetto dels occitanistas, aparéisser mai publicament e autrament que coma una sècta, e tocar de publics novèls ? (Tot aquò es çò qu’ensaja de faire lo Cercle Occitan de Narbona dempuèi totjorn. Pensi pas que siá lo sol).
Cal èsser clar : i a pas mai de besonh per un Cercle Occitan d’aver totes sos membres sòcis de l’IEO, ni mai d’èsser « reconegut » per el, que per totas las autras associacions exterioras a l’IEO, coma l’EOE, l’UEO, los CREOs, las Calandretas, la FELCO, las associacions literàrias, d’edicion, de produccion, d’espectacle, etc.
B) N’i a qu’an pas res comprés e que s’imaginan que la diferéncia entre un Cercle Occitan e una subdivision territoriala de l’IEO ven de que los Cercles serián per natura d’esperit « localista » e las subdivision de l’IEO solas « vertadièrament occitanistas ».
Fals ! Exemples ? · Quand se lancèt la soscripcion per la primèra reedicion del diccionari d’Alibèrt, a Narbona arribèrem a recampar 154 soscripcions sus nòstra zòna (de 80 000 estatjants, amb las environas de Narbona), mai que cap d’associacions autras, Seccions Departamentalas compresas. · Quand se faguèt la tota primièra Calandreta en Gasconha, lo Cercle Occitan de Narbona faguèt sul pic de rambalh sus aquò dins sa zòna, lancèt una soscripcion publica, e li envièt la pichona soma qu’aviá capitat a recampar. · Pendent d’annadas, paguèt una borsa de la mitat del prètz de l’Escòla Occitana d’Estiu de Vilanuèva d’Òlt a de joves de sa zòna per los butar e los ajudar a i anar. · Recentament, arribèt dos còps, per son trabalh, a faire que se refusèsse de mond a un espectacle suls trobadors, puèi a un espectacle de teatre entièrament en occitan – espectacles dont èra pas l’organizator. · Trabalhèt totjorn a la publicitat e a la participacion a las accions de l’IEO (manifestacions per l’occitan a la television a Tolosa e Marselha, manifestacions a Carcassona e a Besièrs, etc.). · Se faguèt totjorn lo relais de las informacions occitanas generalas (soscripcions, publicacions, premsa, eveniments, etc.) alprès de sos sòcis e alprès de tota la populacion de sa zòna, amb un critèri totjorn occitanista e non pas « localista », « amicalista » e encara mens « bèstiament associatiu ». Son pas que d’exemples.
C) Sens l’istòria se pòt pas comprene res.
Quand l’IEO se creèt en 1945, se presentava mai o mens coma una societat sabenta per agir mai que mai dins lo domeni de la lingüistica e de la literatura occitanas (lo nom, Institut d’Estudis Occitans, o mòstra).
A l’entorn de las annadas 1960, la fin de l’epòca industriala classica e la descolonizacion quitèron al nacionalisme francés son supòrt qu’èra l’adesion generala al succès de la riquesa e del poder de l’Estat francés al dedins e al defòra. La revindicacion occitanista poguèt aparéisser publicament e s’espandir. L’IEO venguèt una associacion d’accion culturala e d’educacion populara. Metèt en òrdre de batalha de militants occitanistas recampats sus d’idèas fòrtas, per agir sus la societat.
Creèt sas subdivisions, Seccions Departamentalas, puèi Seccions Regionalas (foguèri secretari de la SD d’Aude e lo primièr president de la SR de Lengadòc-Rosselhon), per aver de correspondents a las subdivisions politicas de l’Estat francés, e poder negociar amb elas, e tanben ne tocar de subvencionaments per en cas.
A l’entorn de 1975 (ai pas la data pel cap, mas aquò’s documentat), l’IEO creèt los Cercles Occitans locals, afiliats a l’IEO, mas associacions distintas d’el, amb una adesion e un escotisson especifics.
Perqué ??? Per crear d’associacions occitanistas :
1. generalistas (non especializadas dins un domeni precís coma l’edicion, la produccion de disques, etc.)
2. localas es a dire de terren
3. cargadas de recampar la massa novèla dels simples simpatisants e dels simples curioses que sortissián de pertot, e non pas especificament de militants. (D’aquí un escotisson mai bas que lo de l’IEO)
4. dins la tòca · de multiplicar la preséncia occitanista sul terren e de l’assegurar d’un biais contunh e organizat · d’aculhir totas las personas que se metián a s’interessar a l’occitan e de las aculturar a l’occitan e a l’occitanisme.
Partit d’un punhat d’intellectuals, l’IEO se voliá donar los mejans d’espandir l’accion occitanista de pertot dins los territòris e dins sas populacions e faire grelhar de pertot de militants novèls.
(Apèli occitanisme la volontat de promòure e espandir tornarmai la lenga occitana e la cultura que pòrta, e militant occitanista lo qu’agís per aquò).
è Se l’IEO vòl coma sòcis pas que de militants occitanistas, es a dire pas que de personas dispausadas a sacrificar lor pena, lor temps e lor argent per l’occitanisme e non pas per eles, es evident qu’i pòdon pas aderir totes los sòcis d’un Cercle Occitan.
La màger part de las personas qu’arriban a un Cercle Occitan o fan perque l’occitan « las interèssa » pels sovenirs de familha, o per son interès istoric, etnologic, regional, literari, cultural, etc., es a dire per eles. S’engatjan vertadièrament dins l’accion occitanista benlèu pas que 10 %, e probable fòrça mens (n’i a que pòdon pas per impossibilitat materiala) – e de tot biais pas sul pic.
è L’accion « Cercles Occitans » lançada per l’IEO, una cagada ? Non. Un succès formidable :
· Los militants que forman o recampan los Cercles Occitans son una minoritat, mas los militants son totjorn una minoritat, dins totes los domenis, e es normal.
Sèm a l’epòca de las associacions. N’i a de milierats. Se’n crèa de longa. Los Cercles Occitans forman de militants mai que cap d’autras associacions, e los pescan de pertot dins la societat.
· Un Cercle Occitan contribuís de longa a sensibilizar los simples simpatizants en afavorissent las relacions umanas contunhas amb los militants, l’informacion, l’accès a las lecturas, la comunicacion de las idèas, l’exemple – e en lor donant de trabalh occitanista.
· Un Cercle Occitan assegura una preséncia contunha de l’occitanisme dins sa zòna. Sens el, l’occitan e l’occitanisme seriá pas « visibles » per l’ensemble de la populacion e pels poders publics.
Aquò a de consequéncias dirèctas e indirèctas, e l’occitanisme tot ne profita. (Per ex., sens l’accion contunha del Cercle Occitan de Narbona, i auriá pas agut a Narbona las solas ràdios occitanas del departament, ni mai la primièra Calandreta del departament – sens ela, las autras serián nascudas fòrça mai dificilament –, ni, aqueste an, un dels recòrd de participacion de tota Occitània a sa Dictada Occitana, çò sembla, amb alentorn de 80 participants, ni tant de publicitat e de participacion a la manifestacion de Besièrs, etc.).
· Lo Cercle Occitan d’una vila o vilatge compren tanben dins sa zòna las comunas vesinas dins la mesura qu’an pas encara de Cercles Occitans. Vesinatge, relacions, facilitats modèrnas dels desplaçaments, fan qu’es present dins sa zòna. Al Cercle Occitan de Narbona, avèm totjorn agut de gents que venon als corses d’occitan d’un trentenat de km a l’entorn. Quand se creèt, portèrem dins los estatuts la tòca de promòure l’occitan dins tot lo Narbonés, mas avèm totjorn gardat lo nom de Cercle Occitan de Narbona per copar pas la possibilitat de creacion de Cercles Occitans dins quin vilatge que siá.
D) Ont ne sèm ?
1. L’IEO es una associacion occitanista generalista. Son ròtle estatutari es « d’armonizar » l’accion occitana. Aquò’s lo ròtle de sas Seccions Departamentalas. (Un autre ròtle es la relacion amb los poders publics departamentals).
è I a de SD que fan un trabalh formidable. Mas son en nombre fixe. S’afanan sens se pausar de questions, basta que fagan d’accions occitanistas : edicion, animacion, organizacion d’espectacles, etc. Mas aquò, lo poirián organizar d’autras associacions, siá de Cercles del departament, siá d’associacions especificas – per l’edicion, etc. Solament, i a mai de « succèsses associatius » a i ganhar (nombre de sòcis, nombre de participants a las manifestacions puntualas, importància de las produccion e de las vendas, etc.) qu’a s’ocupar de la creacion, de la marcha e de la coordinacion de Cercles Occitans e d’autras associacions occitanistas.
Es que la tòca de l’IEO es d’aver 33 Seccions Departamentalas grassas e fieròtas ??? Es qu’es aquò, « armonizar l’accion occitana » ???
- Atal doncas, fòrça S. D. fan lo trabalh que fariá un Cercle Occitan o d’associacions occitanas especificas dins la vila ont se tròban. Quand i a tanben un Cercle Occitan dins aquela vila, los dos se confondon dins la practica. Meteisses sòcis, e de còps meteis escotisson – o incompreneson dels escotissons diferents. Pròva de l’inconsciéncia d’una foncion diferenta.
Sovent, los sòcis de la SD son pas militants occitanistas dins una proporcion superiora a las d’un Cercle Occitan – levat l’adesion a l’IEO ! De còps n’i a mens. Quand las activitats son pas mai « amicalistas » o « localistas » que fòrça dels Cercles Occitans. Lo nom de Seccion « Departamentala », arriba que siá pas que simbolic. Una Seccion Departamentala de l’IEO pòt tombar dins lo localisme, lo passadisme o l’amicalisme tant coma un Cercle Occitan.
- Qué que ne siá, arriban pas e pòdon pas arribar a assegurar de pertot e de longa dins la totalitat del departament la preséncia, las relacions umanas e las accions contunhas qu’i assegurarián de Cercles Occitans multiplicats dins las vilas e los vilatges.
Lo ròtle « d’armonizacion » demòra virtual.
è Un ròtle essencial de las Seccions Departamentalas deuriá èsser :
· d’organizar una estrategia en vista de la creacion de Cercles Occitans novèls cada annada
· d’organizar lo sosten al lançament e als començaments dels Cercles Occitans novèls
· d’organizar la coordinacion entre Cercles Occitans ancians e novèls.
La Federacion de Calandreta cèrca de longa cossí eissamar e crear de Calandretas novèlas. S’organiza per recampar de documents, conéisser de gents sus plaça, provoca d’acamps en ligason amb los Cercles Locals, buta a la creacion d’associacions localas per la creacion de Calandretas, ajuda e seguís aquelas creacions, organiza la coordinacion entre Calandretas, d’estagis de formacion, etc.
Cossí veire pas tot çò que l’IEO pòt faire dins aquel biais per crear de Cercles Occitans, e que fa pas ?
A costat d’aquò, se sentís ara una montada d’iniciativas tot còp individualas d’un costat e d’autre : un monta un cors d’occitan, l’autre un grop de teatre occitan, etc. De còps, son d’iniciativas sens vision occitanista (es a dire sens un sens general e una tòca de promocion e de reconquista). De tot biais, demòran isoladas. E basta que l’iniciator disparesca per que tot s’arrèste. Cossí veire pas qu’es a las Seccions Departamentalas de profitar de causas atal per intervenir e ajudar la creacion de Cercles Occitans novèls per estructurar aquelas iniciativas, lor faire prene mai de sens, se religar als Cercles vesins, s’assegurar un avenidor coma associacion declarada, etc. ?
2. En mai de la manca de question sul ròtle de las Seccions Departamentalas, i a doas causas mai.
· Una francizacion de la pensada, que buta a considerar que las divisions administrativas francesas correspondon a de realitats. Deuriam èsser pagats per saber que son de convencions purament administrativas sens cap de realitat umana (ni lingüistica). Es çò meteis per las regions.
· L’esfòrç de negociacion de l’IEO amb los poders politics territorials, mai que mai las Regions, es una capitada indiscutibla. Cal pas que fagan oblidar que :
- L’occitan es pas una lenga regionala e cap de sas variantas constitutiva correspond pas e a pas jamai correspondut a cap de division administrativa francesa
- Las Regions administrativas francesas son pas que de gropaments de departaments, es a dire d’entitats artificialas
- L’essencial : arribarem a ganhar las ajudas normalas dels poders publics territorial (e emai de l’Estat, sens cap de dobte). Mas emai se l’IEO ven una sòrta d’executor per un plan de politica lingüistica dels poders publics, serà pas que de mejans sens eficacitat se sabèm pas ganhar dins la populacion. L’argent e la favor dels poders politics servisson pas de res sens implantacion e desvolopament de l’occitanisme dins la populacion. Nos caldrà encara mai de militants, de simpatizants e de trabalh.
Sèrgi Granièr
Narbona, 13/4/2007
/http%3A%2F%2Fstorage.canalblog.com%2F77%2F77%2F115864%2F127947034_o.jpg)
/http%3A%2F%2Fstorage.canalblog.com%2F81%2F11%2F115864%2F125629362_o.jpg)
/http%3A%2F%2Fstorage.canalblog.com%2F55%2F97%2F115864%2F125525639_o.jpg)
/http%3A%2F%2Fstorage.canalblog.com%2F81%2F98%2F115864%2F123537864_o.jpg)