Tvist’1 : qu’es quò ?

Voici une critique du site de  TVist’1, projet de télévision en occitan, proposée par Jean-Cristophe Dourdet, et qui ne manque me semble-t-il pas d'intérêt. Elle est évidemment proposée à la discussion.

JP C

TVist’1 : Qu’es ’quò ?

Adieu a tots los legeires,

Ai parat un còp d'uelh a ’quela revisda de premsa facha per TVist’1 : http://www.tvist1.com/ .

M'a semblat prumier una bona idea. M'ai pensat la presentacion dau siti se vòu tan pariera coma la d'una entrepresa professionala. Mas quò es justament per ’quela rason que m’ai calculat un pauc : que tant qu'a l'occitan, coneisse pas degun per menar entau son afar.

Per ben dire, m'a fach un pauc curiós ’quela presentacion a la mòda americana o mai benleu mondialista. Li a mas visar l’imatge a la pagina de presentacion de l’equipa : http://www.tvist1.com/equipe.html. L’imatge balha de veire una corsa d’atletas a l’esfòrç. Queraque quò es per suggerir que TVist’1 (e sa chadena de television a venir) emb la soá volontat ganhadoira se deu de ’ribar prumier fàcia a la concurréncia. Demai, lo discors sus la preséncia de la lenga dins lo monde globau se vòu fòrça denant : dynamiser, dynamisation, ambitieux, potentiel énorme, grande échelle, tourisme, image,...

Se vei tanben còp sec que s’agís d’un biais de veire davalat de París, que la gent de ’quela associacion se disen “Provínciaus”, montats reüssir a la capitala (cf. paja projects). ’Queu biais de veire es clarament centralizator mai s’es question de desvolopar l’occitan. M’es d’avís, per Tvist’1 se pòt mas calcular d’un biais economic e formatat, sens préner en compte l’originalitat culturala occitana tota. Quò es donc enguera la saussa París-Província que nos serven eslonjada emb d’occitan e quauques bocins de cultura.

Ai donc fossinat un pauc mai. Sei regde ’ribat sus lo siti de l'associacion (European Occitan Academia) charjada de ’quela revisda de premsa : http://www.eoccitana.org/ . Visatz a Quals sèm ? Aquí, parlan d'occitan “neutre”, subredialectau en fet. De legir ’quò d’aquí, m'a un pauc tremolat. De’n prumier, sabe gran coma una fòrma neutra podriá existir. Se fariá forçadament dessus la basa d'una fòrma de la lenga occitana e d’un punt de visda estrictament lingüistic, li a pas p’una rason de privilegiar una fòrma mai qu’una autra. S’agíriá donc de farjar un occitan nuòu.

Que li aie maitot de l’anglés un pauc pertot m’a balhat de qué somnhar. Quò es pas que ieu siá contra l’anglés, l’aime beucòp quela lenga coma lenga de cultura, mas ai cregut compréner que la preséncia de l’anglés sus ’queu siti veniá d’un liam directe emb daus associats anglés o americans. D’efiech, li a mas visar la pagina que seg :

http://www.eoccitana.org/article.php?id_article=182 

Quò es totparier plan curiós ’queu liam emb una universitat americana que trabalha sus las proteïnas e las malaudias liadas. Ai pas pro visat lo siti de Folding Home (lo project de recercha de l’universitat de Stanford) mas l’afar de “score d’Occitania” me platz pas dau tot.

Aura, anatz veire lo liam marcat sus la pagina ligams dau prumier siti (TVist’1) : http://dobloc.free.fr/dobloc/Frances/index.htm . ’Ribatz sus un siti que ieu coneissiá desjà : CiutatCity. L’ai percorgut quauques còp ’queu siti. Li aviá vist quauquas besunhas que m’aian semblat un pauc meschantas mas quò m’aviá pas chucat de tròp. Totparier, a li veire de pus près, clicatz sus occitan : veiretz que li se parla de “Langue Occitane Commune véhiculaire”. Per de qué pas, mas de quau biais ? Quò es la question mai importanta. Li se parla tanben d’“Occitan de la Ville et de l'Avenir”. ’Queu biais de projeccion absolutista fai belament paur, coma si tirat de la vila e de l’avenir (dau biais de viure mondializat ?), l’occitan siriá condemnat.

Sus la pagina seguenta : http://dobloc.free.fr/dobloc/Frances/index.htm , ’questa vetz, quò es clar, li se parla de “langue véhiculaire supradialectale” emai d’“Occitan Nòu”. Un còp qu’am comprés, se pòden explicar aisadament los principis de grafia e de vocabulari emplejats que de’n prumier, aviá atribuit a una originalitat mai o mens volontària. En fet, tot es plan volgut, vei-lo ’quí l’“occitan nòu”, ’quela farbalica que se parla en degun luòc. Aimariá saubre, sauv los creators dau siti, quaus comprenen e/o escrissen ’quela lenga : medis, televista, geugrafia, radia, cocariá,... ?

Li a ben quauques bocins interessants sus lo siti mas ’quela ideologia me sembla detestabla. Me fai pensar a un discors proselite de Liberaus. De qué balhar lo bòmit !

Me faudriá aura parlar d’un biais de veire radicalament diferent. Per ben dire, un occitan comun me fariá pas paur, mas segur pas subredialectau, diriá mai interdialectau o trasdialectau. D’alhors, m’es d’avís que de la gent seriosa li trabalhan. Un diccionari unilingue interdialectau es de se far. Quante parlam o escrissem, utilizam desjà un occitan comun, un pauc coma una koïne. Chascun pòt plan gardar son biais de parlar sens esmpechar la gent diversa de se compréner (quò es un pauc lo concepte de lenga polinomica). Quò se podriá quitament far per la familha romanica tota. Mas que los pitits aprenian a l’escòla de compréner las autras lengas romanicas (o autres dialectes occitans) dins chasque país, nos comprendriam segur tots sens chamnhar ren a nòstre parlar.

Per aura, sem mai a trabalhar a la codificacion dialectala que non pas sus una farlabica d’occitan nuòu.

Per de verai, la question vai pus luenh enguera : quò es lo biais de pensar l’avenir qu’es en causa, emai la quita chausida de societat. Ieu, la societat mondializada e liberala, ne’n vòle pas. Soate que los òmes planten quí lor folia e “tòrnen a la terra” (a la campanha coma a la vila), d’un biais diferent d’autres còps mas pasmens, que dins las quitas vilas, s’avisan de las dimensions umana e ecologica non pas de manténer ’quela creissença contunhada que ’chaba de tot abasir, e subretot que lo Nòrd planta de profiechar dau Sud en minjant sas richessas.

Ieu plante ’quí, ne’n ’chabariá pas.

Dijatz-me de qué ne’n pensatz de tot aquò.

Lo Joan-Cristòu

Comments

[Aygablanca]

Per Marc que sap pas çò qu'es l'EOA.
Dins las annadas 90, i aviá una associcion que se sonaviá EOA : "Escòla Occitana Pels Adultes". Aquela foguèt barada en 2001.
En 2004, una novèla EOA es nascuda : "ESCOLA OCCITANA AUTONOMA".
Un jorn aprèp sa declaracion, l'associacion se tornèt sonar : "EUROPEAN OCCITAN ACADEMIA".
Tot aquò es sul siti :
http://www.journal-officiel.gouv.fr/association/

Veronica

[J-C Dourdet]

adieu,
Sei l'autor dau messatge primier. Queraque m'auriá degut presentar fai dau temps. Zo vau far còp sec.
Per vos ben dire, quò es daus estudis de lenga anglesa que seguei en formacion iniciala. L'occitan, l'ai aprés, d'un biais, en familha a l'ostau, e de l'autre biais, dins los obratges de lingüistica e libres de literatura. Segur, la miá parladura lemosina, l'ai enrichesida mercés a tots los occitanofònes, que rescontrei de pertot.
Antan, m'inscriguei en Master lingüistic a l'Universitat de Peitieus per trabalhar sus l'intonacion e l'accentuacion dins lo parlar nòrd-occitan lemosin de Montembuòu en Charanta.
Ujan, m'ai inscrich en doctorat, totjorn en lingüistica, per contunhar lo trabalh sus l'airau dialectau lemosin tot.
Ren mas per dire que me platz veire la gent voler far viure la lenga fòra sos domenis tradicionaus e mai inventar dau vocabulari nuòu mas me pudissen l'autra gent que fan tot coma se la lenga nòstra era crebada.
Quò es aitau que se farja sens vergonha d'òrres barbarismes leu chafrats neologismes. Aitau far, quò es segur se trufar dau trabalh dau monde qu'òbran de concert a una codificacion coërenta lingüisticament dempuei fòrça temps. Se pòt pas far coma s'aquò existissiá pas.
La lenga es pas mòrta, se deu donc : primier, se fisar a son usatge viu, segond, respiechar la nòrma escricha en aplicacion (coërenta e soschada), e per achabar, se gardar de creire que se pòt boirar e desboirar una lenga viva sens que la gent que la parlan i sian sensibles.
Quò es donc au respiech de la lenga e dau monde que la codifican que vos prege de tornar.
Parlarai pas aquí de l'ideologia. Per cas que faje mestier, un autre còp, vòle ben far l'analisi lingüistica de la pagina escricha en occitan sus Folding Home.
PS : Aici, m'es d'avís quò es pas lo luòc per far la promocion de las besunhas de TVist'1.
Jean-Christophe Dourdet

[marc]

Adieussiatz,

Ara lo Folding@Home en Òc es publicat, lo ligam es:
http://folding.stanford.edu/ véser "Occitan"

Coralament,
Marc

[marc]

Adieussiatz,

Pour terminer (mes contributions) sur une note positive, je vous présente un projet que nous venons tout juste de terminer (après un an d'efforts) et qui représente bien ce que nous cherchons à faire. Il s'agit de la traduction en Òc du site de Folding@Home: http://folding.stanford.edu/Occitan/ qui sera publiée dans les prochains jours. Je pense que de nombreux étudiants en sciences (et internautes en général) de France et d'ailleurs découvriront que la langue occitane peut aussi servir la science la plus avancée et je suis sûr que cela donnera envie à un certains de l'étudier sérieusement.

Coralament,
Marc

[marc]

J. P.,

Les propos de Julie étaient très graves et les modérateurs de Canablog n'ont probablement pas le temps de faire dans la dentelle qd on leur réclame justice. Canablog n'a surement pas envie d'assumer un procès pour couvrir les propos de qqun d'autre, toi non plus je suppose (?) Julie ne donne même pas son nom et pousse la provocation jusqu'à affirmer que sans réponse, ses "suspicions" doivent être vraies. Quelle autre réponse pouvait-il y avoir ?

Cordialement,
Marc